به گزارش روشنگر به نقل از پایگاه خبری کلام قلم، دکتر سید محمدرضا حسینی علی آباد مدیرمسئول پایگاه خبری با مدرس و پرسنل رسمی وزارت نیرو به گفتگو پرداخت. از این روی در دنباله به رسم معمول معرفی کوتاهی از مهمان اینبارمان می کنم؛ زیرا بخش هایی از رزومه ایشان را می توانید از بین سطور گفتگو بخوانید. در نهایت متن گفتگو را با تمام جزئیات و به صورت کامل در ادامه با قلم اینجانب درج می‌نمایم.

مهندس حسین حیدری ‌نژاد آستانه؛ کارشناس مهندسی برق، پرسنل رسمی وزارت نیرو، مدرس وزارت نیرو و سازمان مدیریت در حوزه صنعت برق، نویسنده و پژوهشگر می باشد.

ازاینکه وقت مصاحبه‌‌‌ای با خبرگزاری ما تعیین نموده اید بسیار سپاسگزاریم. با توجه به اطلاعاتی که اینجانب تا حدودی درباره شما می‌دانم، بیشترین فعالیت‌های شما در حوزه‌ی صنعت برق و تدریس است. لطفاً برای آشنایی مخاطبین، بیشتر خودتان را معرفی بفرمایید.

حیدری ‌نژاد: عرض سلام. همانطور که اشاره فرمودید تخصص بنده مهندسی برق است و  از سال ۱۳۸۶در این صنعت مشغول خدمت هستم. بخشی از سنوات خدمتی ام که در واقع سال های اولیه ی آن می باشد را در شرکت های مهندسی مشاوری نظیر “معیار توسعه نیرو“ و “مشاور نیروی آذربایجان(منا)“ سپری نموده ام و پس از آن حدود ۶ سال بعنوان پرسنل رسمی وزارت نیرو افتخار خدمت در شرکت توزیع نیروی برق استان گیلان را داشته ام. پس از آن نیز متاثر از اقتضائات زندگی شخصی به توزیع برق شیراز منتقل شده و همچنان بعنوان پرسنل رسمی وزارت نیرو مشغول به خدمت می باشم. همزمان با سال های خدمت در وزارت نیرو مشغول فعالیت های پژوهشی و تالیفی بوده و ایضا بعنوان مدرس تایید صلاحیت شده ی وزارت نیرو و سازمان مدیرت در زمینه های “ایمنی“ ، “ HSE “ و همچنین “شبکه های توزیع برق“ مشغول فعالیت و تدریس در مراکز آموزش دولتی و یا مراکز آموزش فنی و حرفه ای بوده  و هستم.

جناب مهندس، لطفا به تالیفات نگاشته گردیده و همچنین از سوابق نگارش مقالات خود برای ما بگویید.

حیدری ‌نژاد: بنده در سال ۱۳۹۳ توفیق داشته ام کتاب “هندبوک جامع توسعه و احداث شبکه های توزیع برق” را تالیف نموده و با حمایت مالی شرکت توزیع برق استان گیلان توسط انتشارات آیلار ( اتحاد) به چاپ برسانم که خوشبختانه کتاب موفقی بوده و با استقبال خوبی از سوی مخاطبین مواجه شده ولی متاسفانه بدلیل بی سر و سامانی بازار چاپ و نشر کتاب در کشور، علیرغم عدم صدور اجازه چاپ مجدد از سوی بنده که بدلیل تمایل به انجام پاره ای اصلاحات در کتاب انجام گرفت ؛ پرفروش بودن کتاب سبب گردید، اثر مورد سواستفاده قرار گرفته و علیرغم سپری شدن قریب به ۱۰ سال از زمان انتشار اولین چاپ، همچنان با عنوان چاپ اول به دفعات تجدید چاپ شده و هم اکنون نیز با یک سرچ ساده در موتور جستجوگر گوگل، به سادگی امکان خرید نسخه های زیراکس شده ی آن در انواع و اقسام وبسایت های فروش اینترنتی کتاب فراهم باشد. علاوه بر کار تالیفی موصوف در طول سال های خدمت در صنعت برق مقالاتی با عناوینی نظیر “تجربه ی اکتشاف باگ های دانشی ـ عملیاتی موثر درکاهش طول عمر فیوزهای کات اوت” و یا “بررسی چالش‌های استفاده از هادی‌های روکشدار فشارمتوسط و یراق‌آلات مخصوص به آن با اتکا به کیفیت خطاهای بروز یافته در شبکه‌های توزیع برق شیراز” نیز تالیف نموده ام که در کنفرانس ها و محافل علمی و دانشگاهی کشور پذیرفته و ارایه شده است. البته ویدیوی ارایه آنلاین هر دو مورد  مقاله ی مذکور در وزارت نیرو، توسط همکاران شرکت توانیر در  وبسایت سرویس اشتراک ویدیوی آپارت بارگذاری شده و با سرچ ساده ی همین عناوین در گوگل ، لینک دسترسی به محتوای مربوطه در دسترس علاقمندان قرار خواهد گرفت.

با توجه به اینکه دانش آموخته مهندسی برق هستید، شما وضعیت کنونی این رشته و پیشرفت هایی که در این رشته صورت گرفت را چگونه ارزیابی می نمایید.

حیدری ‌نژاد: مهندسی برق از گذشته تا امروز از رشته های تحصیلی پرمخاطب بوده و نیاز بلامنازع به حضور متخصصین این حوزه از دانش همواره وجود داشته است. البته همانطور که مستحضر می باشید رشته تحصیلی مهندسی در گرایش های مختلفی نظیر قدرت ،الکترونیک ، مخابرات و کنترل در مراکز دانشگاهی ارایه می شود که هر کدام از این گرایش ها دنیای مستقل خود را داشته و کاربرد های مربوط به خود را نیز در بخش های مختلف صنعتی و یا تولیدی خواهد داشت. لذا چنانچه بنده بعنوان دانش آموخته ی مهندسی برق با گرایش قدرت و بعبارت دقیقتر شبکه های انتقال و توزیع بنا داشته باشم در خصوص مهندسی برق شرحی ارایه کنم طبیعتا ترجیح خواهم داد در حوزه گرایش تخصصی خود  صحبت نمایم. در همین راستا به طور مختصر می توان گفت که  عمده فعالیت مهندسین برق با گرایش قدرت در حوزه های تولید و انتقال و توزیع برق و یا صنایع کوچک و بزرگ مصرف کننده انرژی الکتریکی بوده و تکنولوژی آن در واقع به صورت روزانه در حال توسعه در سطوح دانشی و عملیاتی می باشد. به طوری که در هر حوزه تخصصی و فوق تخصصی مقالات و پژوهش های بروزی به صورت مستمر ارایه شده و در اختیار مهندسین و به طور کلی فعالان در این صنعت قرار می گیرد.

جناب مهندس با توجه به اینکه پژوهشگر و نویسنده هستید، از جایگاه پژوهش در ایران برای ما بگویید.

حیدری ‌نژاد: به باور بنده میان آنچه که در کشور ما  از آن به  پژوهش تعبیر می شود و آنچه در نگاهی نزدیک به ایده آل می باید باشد ، تفاوت معنا داری وجود دارد. در واقع صرف پرداخت نظری به یک محتوا که عموما در دانشگاه ها انجام می گیرد و خروجی آن به صورت مقاله پذیرفته شده در فلان ژورنال یا کنفرانس منتشر می شود ، پژوهش موفق تلقی می گردد و کمتر به این موضوع که خروجی پژوهش موصوف چقدر در بهبود عملیاتی فرآیندهای جاری در صنعت اثرگذار بوده پرداخته می شود. برای مثال اگر هم اکنون بعنوان یک دانشجوی دروه کارشناسی یا کارشناسی ارشد مهندسی برق ، پروپوزال پایان نامه خود را “کاهش تلفات انرژی الکتریکی” اعلام نماید، احتمال پذیرفته نشدن این پروپوزال در شورای آموزشی با استدلال قدیمی بودن محتوای پژوهشی  و وجود صدها مقاله در خصوص آن بسیار زیاد خواهد بود. و این در حالی ست که علیرغم مختومه بودن ظاهری پرونده ی سرفصل های پژوهشی با محتوای کاهش تلفات ، صنعت برق کشور همچنان در این حوزه دغدغه مند بوده و با مشکلات متعدد دانشی و عملیاتی دست و پنجه نرم می کند. لذا خلاصه عرائض این است که در حال حاضر نهاد متولی امر پژوهش در کشور نتوانسته به شکل ایده ال خروجی فعالیت های پژوهشی را در مقصدی از جنس عمل بکار بندد و صنایع گوناگون کشور را از آن بهره مند سازد. به عبارتی  اگر وضع فعلی پژوهش که بیشتر بر روی تعبیر موهوم تولید دانش متمرکز است را قابل قبول و حتی خوب بدانیم ، بی شک برای عالی شدن این شرایط خوب و قابل قبول، مسیری طولانی و پیموده نشده در پیش خواهد بود.

حوزه تحقیقاتی و پژوهشی شما در چه حوزه ای است، لطفا برای ما بفرمایید.

حیدری ‌نژاد: عمده فعالیت های تحقیقاتی و پژوهشی بنده، در طول این سال ها که بعضا در قالب مقاله در کنفرانس ها یا محافل علمی و دانشگاهی کشور ارایه گردیده، در حوزه طراحی شبکه و ایضا بهینه‌سازی روش های بکار گیری تجهیزات تخصصی ، در شبکه های توزیع برق و افزایش راندمان و کارایی شبکه در زمان احداث و بهره برداری با توجه به فاکتور های مهندسی و افتصادی بوده است . البته با این توضیح اضافه که  رویکرد و نهایت تلاش بنده در فرآیند پژوهش  و انجام هدفگذاری پژوهشی همواره رسیدن به راهی برای رفع یک مشکل عملیاتی موجود در صنعت برق و یا بهینه سازی فرآیند های فعلی و موجود در صنعت بوده است. به همین دلیل فرمت مقالات ارایه شده توسط بنده عموما  فرمت مقالات کوتاه علمی و صنعتی بوده و ترجیح داده ام که کار بر روی مقالات علمی و پژوهشی که ذاتا می باید روی مرزهای علوم تولید محتوا نمایند را به دانشگاهیان و دانشجویان دوره دکتری واگذار نموده و با این کار فصل تمایز روشنی میان رسالت پژوهشی مهندسین فعال در صنعت با رسالت دانشجویان مقطع دکتری و استاید دانشگاه ایجاد نمایم. البته این نکته هم نباید ناگفته بماند که حلقه اتصال میان دو گروه تفکیک شده ی موصوف می باید توسط مهندسین فعال در صنعت، متصل گردیده و دانشگاهیان توسط ایشان و مقالاتشان با دغدغه های موجود در صنعت آشنا شده و احیانا از دانش و نبوغ خود برا مرتفع نمودن دغدغه های صنعت استفاده نمایند.

جناب مهندس حیدری ‌نژاد استراتژی شما در حوزه آموزش و پژوهش چیست و چه برنامه هایی در آینده در این مقوله در نظر دارید؟

حیدری ‌نژاد: با توجه به اینکه عمده فعالیت های آموزشی و پژوهشی بنده بعنوان مدرس یا پژوهشگر به شکل فردی آن معنادار شده و نه بعنوان سیاست گذار عرصه ی پژوهش یا آموزش، راهبرد های ذهنی و عملی بنده نیز ماهیتی انفرادی خواهد داشت. به عبارت دقیقتر با توجه به باورمندی شخصی ام مبنی بر وجود خلائی معنادار میان “آموخته های دانشگاهی افراد” و “نیازهای دانشی و عملیاتی حوزه های مختلف صنعت”، راهبرد فردی بنده به معنای  تعیین یک مسیر عملی جهت دار برای دستیابی به هدف و پیمودن آن ، متمرکز شدن بر روی تلاش برای رفع خلا موصوف در آموزش و پژوهش است که این مهم نیز در محتوا و کیفیت برگزاری متفاوت دوره های آموزشی و نیز عناوین پژوهشی منتخب  توسط بنده متجلی می گردد.

جناب مهندس ، برق شیراز با توجه به اینکه مشغول به فعالیت در آنجا هستید، در حال حاضر به لحاظ نرم افزاری و سخت افزاری در چه سطحی است بفرمایید لطفا.

حیدری ‌نژاد: شرکت توزیع نیروی برق شیراز که بنده در کنار فعالیت های آموزشی و پژوهشی افتخار فعالیت و خدمت در آن دارم ،در میان سی و نه شرکت توزیع نیروی برق کشور ، ‌از شرکت های توزیع پشیرو محسوب گردیده و با اتکا به نیروی انسانی کیفی و توانمند، مشغول خدمت رسانی به مردم عزیز شهر شیراز و نواحی زیر مجموعه می باشد. امکانات سخت افزاری و نرم افزاری متعارف مورد نیاز یک دستگاه خدمات رسان، همگی در شرکت توزیع نیروی برق شیراز فراهم بوده  و همانطور که اشاره گردید از شرکت های توزیع برق پیشرو در کشور محسوب می گردد. با این توضیح اضافه که مطابق با رسم و رویه های متعارف سازمانی، خاصه در بخش دولتی، داده ها و اطلاعاتی نظیر جایگاه شرکت در رتبه بندی های وزارت نیرو و شرکت مادر تخصصی توانیر‌ یا حتی تعداد مشترک و طول شبکه و امثالهم می باید صرفا از طریق روابط عمومی شرکت اخذ گردد و بنده بعنوان عضوی کوچک از خانواده ی شرکت توزیع نیرو برق شیراز که در حوزه معاونت برنامه ریزی و مهندسی فعالیت می کنم علیرغم در اختیار داشتن بسیار از داده ها، اجازه ارایه و انتشار آن را در چنین گفتگوهایی نخواهم داشت.

ساعت اوج پیک بار در شیراز  چه ساعتی است؟

حیدری ‌نژاد: ساعات پیک مصرف انرژی الکتریکی در کشور ما بازه های زمانی مشخصی است که با توجه به سراسری بودن شبکه ی تولید، انتقال و توزیع برق ، در حال حاضر برای کل کشور تعریف می شود. به صورت کلی بیشترین مصرف انرژی الکتریکی  در شبانه روز طی چهار ساعت اولیه شب می باشد. در فصل گرم و خاصه تابستان ، ورود وسایل سرمایشی سبب می گردد چند ساعت میانی روز یعنی از ساعت ۱۲ الی ۱۸ هم به این ساعات اضافه شود. بعبارتی در ۶ ماهه اول سال پیک روز ( اوج مصرف در روز) از ساعت ۱۲ الی ۱۸ و پیک شب ( اوج مصرف در شب ) ساعت ۲۰ الی۲۳ یا نهایتا۲۴  می باشد. در ۶ ماهه دوم سال که وسایل سرمایشی در مدار نیستند پیک بار (اوج مصرف) از ساعت ۱۷ الی ۲۱ می باشد. البته این نکته نیز قابل ذکر است که پیک بار زمستانی که در ساعات آغازین شب رخ می دهد از پیک بار تابستانی در ساعات آغازین شب کمتر است و علت آن نیز عدم حضور وسایل سرمایشی می باشد. ناگفته اینکه بحث ظریفی در خصوص ساعات پیک و بحث ناترازی انرژی وجود دارد و آن اینکه بخواهیم مشخص نماییم مرز و شاخص نامگذاری یک بازه ی مصرف انرژی تحت عنوان پیک کجاست و در واقع این بازه چند ساعت باید باشد که ما بخواهیم بگوییم این دیگر بار پیک نیست و بخشی از بار پایه است و می باید برای تامین آن نیروگاه جدید احداث نمود. این بحث مفصل است و پیچیدگی های اقتصادی و مهندسی دارد.  اما اگر بخواهم به مختصرترین شکل ممکن مشکل موصوف را شرح دادم باید عرض کنم که دغدغه ی اصلی در پاسخ به این سوال که “احداث نیروگاه جدید انجام بشود یا خیر؟” به این مساله اقتصادی مربوط می شود که احداث چنین نیروگاهی با توجه به مدت زمان سالیانه ی نیاز به تولید حداکثری آن و درآمد حاصل از فروش انرژی تولیدی آن، مقرون به صرفه می باشد یا اینکه سرمایه گذاری مذکور فقط در بازه ی کوچکی از فصل گرم سال بازده داشته و در باقی ایام بلااستفاده و ضررده خواهد بود. آنچه در تحلیل اقتصادی مشروح، ایران را از بسیاری کشورها متمایز می کند ، تصمیم کلانی ست که سال های پیش گرفته شده و ماحصل آن، دو زیر ساخت موازی برقرسانی و گازرسانی در کشور ایجاد شده که زیرساخت گازرسانی به صورت عمده وظیفه تامین انرژی کلان گرمایش و  زیرساخت برقرسانی به صورت عمده وظیفه تامین انرژی سرمایش را برعهده گرفته اند. وجود دو زیر ساخت جهت سرمایه گذاری و ایضا سیاست های تعیین تعرفه در هرکدام از زیر ساخت ها ،سبب گردیده تا هر کدام از زیر ساختهای موصوف در بخش کوچکی از سال در حداکثر ظرفیت مورد استفاده قرار گرفته و در بخش بزرگی از سال با ظرفیتی بسیار پایین تر از مقدار نامی کار کنند که این خود به معنی ضررده شدن بنگاه اقتصادی  در بخش بزرگی از بازه ی سالیانه خواهد بود و رسیدن به تحلیل مهندسی و اقتصادی بودن نیاز به توسعه هر کدام از زیرساخت ها را دشوار و حتی غیر منطقی خواهد کرد.

آیا شما موافق جایگزینی انرژی های تجدیدپذیر به جای فسیلی هستید؟ چرا؟

حیدری ‌نژاد: در پاسخ به این سوال باید گفت : مگر می‌شود معتقد نبود؟ آنچه مسلم است اینکه اولا منابع سوخت فسیلی محدود است و بالاخره به اتمام خواهد رسید و ثانیا اینکه مهمتر از بحث نگرانی بابت به اتمام رسیدن منابع فسیلی ،‌ بحث دغدغه مندی های زیست محیطی ست که می باید اولویت بلامنازع تصمیم گیری های بشر در کیفیت رفتارش در کره ی زمین باشد. پس در مطلوبیت بکارگیری تکنولوژی برای تولید انرژی از مسیر پاک و به تعبیری تجدیدپذیر شکی وجود ندارد. اما آنچه در کشور هایی مثل ایران تقش تعیین کننده ای در رفتن یا نرفتن به سوی استفاده از اقسام روش های تولید انرژی پاک  ایفا می کند عمدتا از جنس ملاحظات اقتصادی بوده و به هزینه تمام شده ی هر واحد انرژی الکتریکی با استفاده از تکنولوژی های جدید تجدیدپذیر برمی‌گردد، که این هزینه ها بدلیل مسایل گوناگون مربوط به “خریدهای ارزی تجهیزات عمدتا وارداتی” و اقتضائات اقتصادی و سیاسی آن، بیشتر از هزینه ی تمام شده ی متعارف آن در سایر کشورها خواهد بود.

جناب مهندس، لطفا بفرمایید علت ازدیاد ولتاژ و یا افت ولتاژ در شبکه توزیع برق چیست و حفاظت در مقابل آن چگونه است؟

حیدری ‌نژاد: این بحث در سطح تخصصی بسیار مفصل است و در واقع فقط بحث “اضافه ولتاژها”  در یک دوره آموزشی تخصصی ۳۰ ساعته مورد واکاوی قرار می گیرد.  اما اگر بخواهم به صورت ساده و قابل فهم برای عام اشاراتی داشته باشم باید عرض کنم که اولا استاندارد کیفیت توان وزارت نیرو ، تمام ارکان صنعت برق من جمله شرکت های توزیع برق را موظف کرده است که انرژی الکتریکی با کیفیت معین شده ولتاژ و فرکانس و هارمونیک و … را به مشترکین تحویل نمایند و متاثر از همین الزام قانونی ست که وقتی اثبات شود بروز اقسام خطا و یا تغییر در پارامتر های استاندارد انرژی ـ من جمله افزایش یا کاهش ولتاژ که پرسش شما بوده ـ در شبکه منجر به آسیب دیدن تجهیزات مشترکین گردیده، شرکت های توزیع برق از مسیر شرکت های بیمه ی طرف قرارداد خود، موظف به پرداخت وجه و جبران خسارات خواهند بود. ثانیا اینکه فارغ از دلایل تغییر در پارامترهای کیفیت توان که کم یا زیاد شدن ولتاژ فقط یکی از آنهاست و شرح آنها خارج از حوصله مخاطب این گفتگوست، توصیه ی بنده به مخاطبان گرامی این است که با توجه به صفر نبودن احتمال بروز خطاها در شبکه و وجود احتمال آسیب دیدگی تجهیزات الکتریکی و ایضا دردسر های گرفتن خسارت از شرکت های توزیع برق، اگر برایشان مقدرو است یک حفاظت کننده ی در برابر تغییرات ولتاژ با توان ظاهری مناسب(۶ یا ۸ کیلوولت‌آمپر برای مشترکین تکفاز ۲۵ یا ۳۲ آمپر مناسب است) برای کل منزل یا محل کار خود تهیه کنند و آن را توسط برقکار ماهر پس از کنتور نصب نمایند تا کل تجهیزات پس از دستگاه محافظ، در برابر تغییرات ناگهانی ولتاژ محافظت گردد و اگر بدلیل گرانقمیت بودن محافظ با توان ظاهری مورد اشاره، امکان خرید و نصب آن وجود نداشت، توصیه این خواهد بود که از محافظ های مشهور توان پایین موجود در بازار که با توجه به میزان توان، به نمونه های مناسب وسایل صوتی تصویری یا کولر و مایکروفر و …  تقسیم بندی می شوند خریداری نموده  و تجهیزات الکتریکی گرانبهای خود را از طریق این محافظ ها به پریز وصل نمایند تا در برابر آسیب های ناشی از تغییرات احتمالی ولتاژ مصون گردند.

ضمن سپاس فراوان به جهت حضور جنابعالی در این گفتگو، چنانچه صحبت پایانی دارید بفرمایید.

حیدری ‌نژاد: عرض خاص دیگری نیست . امیداورم محتوای گفتگو برای مخاطبین گرامی جذاب باشد و بکار زندگی روزمره شان بیاید. برای شما و تیم کوشا و پویای تان در پایگاه خبری کلام قلم هم آرزوی موفقیت روزافزون دارم.