به گزارش پایگاه خبری روشنگر، یکی از مهم‌ترین و موثرترین مسائل مربوط به پیشرفت هر جامعه‌ای، به سطح آموزشی مدارس، آموزشگاه‌ها، موسسات و دانشگاه‌های آن‌ها برمی‌گردد؛ اگر می‌بینیم که کشوری همچون چین، با چنین سرعتی پیشرفت کرده است و در تمامی صنایع قدرت‌نمایی می‌کند، بخش اعظمی از این پیشرفت به آموزش‌های استاندارد و اصولی آن‌ها برمی‌گردد؛ تدریس و آموزش، اصول و روش‌های خاصی دارد که پایبندی به اصول و استانداردها و استفاده از تکنیک‌های نوین و کاربردی آموزشی، تاثیر شگفت‌انگیزی در خروجی‌ها و نتایج می‌گذارد.

مقدمه

تدریس یکی از عناصر کلیدی در فرآیند آموزش و یادگیری است. انتخاب روش‌های تدریس مناسب می‌تواند بر سطوح انگیزشی، یادگیری و درک دانش‌آموزان، دانشجویان و هنرآموزان تأثیر بسزایی بگذارد. در این یادداشت، به بررسی انواع روش‌های تدریس و اهمیت آن‌ها در محیط‌های آموزشی ‌پرداخته می‌شود.

1. برخی از انواع روش‌های تدریس

الف. روش تدریس مستقیم:

روش تدریس مستقیم، جزو روش‌های سنتی و قدیمی آموزشی است؛ در این روش، معلم به‌عنوان منبع اصلی دانش عمل می‌کند و اطلاعات را به‌صورت مستقیم به دانش‌آموزان منتقل می‌کند؛ در واقع، در این روش، معلم متکلم وحده می‌باشد. این روش می‌تواند شامل سخنرانی‌ها، یادداشت‌برداری و توضیحات باشد. مزیت‌های این روش شامل سریع بودن و انتقال اطلاعات به‌طور مؤثر است، اما ممکن است خلاقیت و مشارکت دانش‌آموزان و دانشجویان را محدود کند و ذهن و تفکر آن‌ها را پویا و فعال نکند.

ب. روش تدریس تعاملی:

این روش شامل فعالیت‌های گروهی و تبادل نظر بین دانش‌آموزان و دانشجویان است.

تکنیک‌هایی مانند بحث‌های کلاسی، کار گروهی و پروژه‌های مشترک، از جمله این روش‌ها هستند. این روش موجب توسعه مهارت‌های اجتماعی، کار تیمی و تفکر انتقادی در دانش‌آموزان و دانشجویان می‌شود.

ج. روش تدریس کشف محور (Inquiry-Based Learning)

در این روش، دانش‌آموزان یا دانشجویان به‌عنوان محققان فعال در فرآیند یادگیری عمل می‌کنند. این رویکرد به آن‌ها اجازه می‌دهد تا سوالات خود را مطرح کرده و به‌دنبال پاسخ بگردند. از جمله تکنیک‌های این روش می‌توان به حل مسئله و پروژه‌های تحقیقاتی اشاره کرد.

د. روش تدریس مبتنی‌بر پروژه (Project-Based Learning)

در این روش، دانش‌آموزان یا دانشجویان، بر روی پروژه‌های کاربردی، عملی یا واقعی کار می‌کنند و مهارت‌های کاربردی و عملی را یاد می‌گیرند. این روش به توسعه تفکر حل مسئله و همکاری می‌انجامد و انگیزه‌ی بیشتری برای یادگیری ایجاد می‌کند.

ه. روش تدریس فاصله‌ای (Blended Learning)

ترکیبی از آموزش حضوری و آنلاین است که به دانش‌آموزان یا دانشجویان این امکان را می‌دهد که به منابع آنلاین دسترسی پیدا کنند و همزمان در کلاس‌ حاضر باشند؛ این رویکرد به انعطاف‌پذیری در یادگیری و شخصی‌سازی تجربه‌های آموزشی کمک می‌کند. اثربخشی بالای روش تدریس آنلاین، امروزه کاملا اثبات شده است و لذا همه‌ی کشورهای توسعه یافته، از شیوه‌های آموزشی آنلاین بهره می‌برند.

2. اهمیت انتخاب روش‌های تدریس

انتخاب روش تدریس صحیح و متناسب با نیازهای فراگیران و محتوای درسی می‌تواند به بهبود درک و یادگیری کمک کند. معلمان و اساتید باید با در نظر گرفتن امکانات و زیرساخت‌های مربوطه، ویژگی‌های دانش‌آموزان و دانشجویان، دروس یا دوره‌های مربوطه، محیط یادگیری و اهداف آموزشی، روش‌های تدریس مناسب را انتخاب کنند؛ همچنین، در نظر داشتن تنوع در روش‌های تدریس باعث می‌شود که یادگیری در همه‌ی افراد، بهتر انجام شود و نقاط قوت و ضعف هر دانش‌آموز و یا دانشجو در نظر گرفته شود.

3. جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

در اینکه آموزش و یادگیری برای هر فرد و جامعه‌ای بسیار مهم است، شکی نیست؛ بدون تردید، روش‌های تدریس هم نقش اساسی در فرآیند یادگیری دارند؛ استفاده از ترکیبی از روش‌ها بر اساس بررسی معیارهای ختلفی همچون شرایط، محیط، مخاطب، محتوا و توانایی‌های آموزگار، می‌تواند تجربه آموزشی گسترده‌تری را برای دانش‌آموزان و یا دانشجویان فراهم آورد و توانایی‌های آن‌ها را در یادگیری و حل مسائل تقویت کند. به‌منظور بهبود کیفیت آموزش، معلمان و اساتید باید به‌طور مداوم روش‌های تدریس خود را ارزیابی و به‌روز کنند؛ بازخوردگیری در این‌خصوص میتواند بسیار موثر باشد.

با تنظیم: علیرضا محمودی فرد – مدرس دانشگاه‌ها و مدارس

منابع:

Brualdi, A. C. (1998). Effective Teaching Methods

Hattie, J., & Timperley, H. (2007). The Power of Feedback. Review of Educational Research

Biggs, J. (2003). Teaching for Quality Learning at University